Alchemist Ammerlaan werkt met meteorietpulp

Edo Dijksterhuis l 6 November 2020

Wie zonder voorkennis Upstream Gallery binnenloopt zou kunnen denken dat hier een historische tentoonstelling gaande is. Doeken met patronen van ovalen die steeds groter worden en uitwaaieren in rechte strepen: minimalisme met een knipoog naar op-art. Wandsculpturen van lood en canvas met gestippelde cirkels van ijzer en ijzeroxide: arte povera. Maar dit is niet een presentatie van decennia oude kunst van gecanoniseerde makers. Dit is kakelvers werk van Frank Ammerlaan, 41 jaar.

Is Ammerlaan een nostalgische retrokunstenaar of postmoderne citatenhusselaar? Wie alleen naar de vorm kijkt, zou dat kunnen denken. Maar hier wordt een bestaande taal omgevormd tot een nieuw verhaal.

De geometrische en abstracte vormen van Ammerlaan zijn lang niet zo strak en onpersoonlijk als bij de minimalisten, die zich nooit zouden laten verleiden tot een vorm die lijkt op een dampkring. En daar waar zijn arte povera-voorgangers graniet, bijenwas, een krop sla of andere ‘arme materialen’ inzetten, kiest hij voor vermalen meteoriet – het oudste materiaal op aarde en bepaald niet goedkoop.

Arte povera verzette zich bovendien tegen symboliek en al te expliciete kunstzinnigheid. De heelalachtige ruimte waar Ammerlaan zijn vormen in plaatst zet de deur wagenwijd open naar Star Wars-vergelijkingen. En in het langwerpige werk met schitterend gekleurde vlakken is de tabel van het periodiek systeem te herkennen, wat niet vreemd is gezien de verschillende metaalpigmenten die deze alchemist gebruikt. 

Maar meer dan over materiaal gaat Ammerlaans werk over licht. Het is onmiskenbaar schilderkunstig, vooral die werken met meteorietgruis. De patronen die hij met monnikengeduld op groot oppervlak aanbrengt, veranderen van kleur en diepte als je er langsloopt en de lichtinval verandert. De werken bestaan bovendien uit twee doeken. Naast elkaar doet de naad ertussen denken aan een zip à la Barnett Newman. Een verticale combinatie resulteert in een horizon in een abstract landschap.

Maliënkolder

Ammerlaan begon ooit conventioneel met kwasten en verf, maar ‘schilderde’ later ook met zuur op metaal. Dat metaal is hij daarna gaan vouwen en in deze tentoonstelling zitten een paar werken die voortborduren op die techniek, alleen veel losser. De reliëfs van lood lijken ondanks het zware materiaal zacht en doen denken aan bubbeltjesplastic.

Ook te zien zijn twee werken gemaakt van kleine plaatjes lood die als een maliënkolder over een bolling en een concave vorm zijn gelegd. Ook hier dringen associaties zich op, bijvoorbeeld met de bollen en zuigende gaten van Anish Kapoor. Maar Ammerlaan gebruikt de eigenschappen van lood om zijn reliëfs iets lichamelijks mee te geven.

...

Alchemist Ammerlaan works with meteorite pulp

Edo Dijksterhuis l 6 November 2020

Walking into the current show at Upstream Gallery without any prior knowledge one might think a that a historical exhibition is on display. Canvases with expanding oval patterns fanning out in straight lines: minimalism with a nod to optical art. Wall sculptures of lead and canvases with dotted circles of iron and iron oxide: arte povera. However, this is not a showcase of decades-old art from canonized creators. This is brand-new work by Frank Ammerlaan (41).

Is Ammerlaan a nostalgic retro-artist or a post-modern shapeshifter? Those who only look at the shape of his work might pose this question - but what we see here is a new story written in an old language.

Ammerlaan’s geometric and abstract shapes are not nearly as sleek and impersonal as those of the minimalists, who would never allow themselves to be seduced into a shape that resembles the edge of the atmosphere. In places where his arte povera predecessors would have used granite, beeswax, a head of lettuce or other 'poor materials', Ammerlaan opts for ground meteorite particles - the oldest material on earth and most certainly not a cheap one.

Arte povera also opposed symbolism and an all too explicit artistry. The universe-like space in which Ammerlaan places his shapes makes one think of the Star Wars franchise. The elongated works with brilliantly colored surfaces hint at the periodic table, which is not surprising given the different metal pigments used by this alchemist.

Ammerlaan's work is, however, even more about light than it is about its materiality. It is undeniably pictorial art. The patterns that the artist patiently creates changes color and depth as you walk past them, further altering the way in which the work catches the sunlight. Some works also consist of two types of canvases. The seam holding them together is reminiscent of a zipper à la Barnett Newman. A vertical seam results in a horizon in an abstract landscape.

Chain mail
Ammerlaan had once produced rather conventionally using brushes and paint, but later moved on to painting with acid on metal, metal which he then also started folding. This exhibition contains a few works that elaborate on this technique. Despite the heavy material, the lead reliefs appear soft and are reminiscent of bubble wrap.

Also on display are two works made of small sheets of lead that have been laid over a bulge and form a concave shape as though made of chain mail. Here too comparisons can be drawn with spherical shapes and voids of Anish Kapoor, for example. But Ammerlaan uses the properties of lead to give his reliefs something physical.

 

Link to the article here.

Publication date: 7 Nov '20